مقدمه
آذربایجان شرقی به لحاظ ظرفیت های کم نظیر صنعتی و اقتصادی، از دیرباز کانون توجه سرمایه گذاران داخلی و خارجی بوده است. وجود واحدهای مختلف صنعتی که شمار آنها به بیش از 8 هزار واحد بزرگ و کوچک می رسد، در کنار وجود صنایع تاثیرگذار و بین المللی نظیر تراکتورسازی و مس سونگون، این منطقه را به قطب صنعتی کشور تبدیل کرده است.
ظرفیت های کم نظیر این استان در بخش های مختلف صنعتی و معدنی، وجود منطقه آزاد تجاری صنعتی ارس به عنوان چهارراه ارتباطی ایران و اروپا، هم مرزی با سه کشور حاشیه رود ارس، برخورداری از زیرساخت های مناسب از قبیل فرودگاه بین المللی، جاده هاي ترانزیتی و خط آهن، شهرک های سرمایه گذاری و نیروی انسانی متخصص و متعهد از ديگر مزیت های برجسته آذربایجان شرقی در سطوح ملي و فراملي مي باشد.
از طرفی آذربایجان شرقی به دلیل واقع شدن در منطقه ای استراتژیک در نزدیکی اروپا، از لحاظ تاثیرگذاری در مناسبات بین المللی ایران نقش مهمی دارد. تاریخ کهن این منطقه و وجود جاذبه های گردشگری و مراکز مهم علمی و دانشگاهی نیز از عوامل دیگری هستند که این استان را صاحب نقش کلیدی در مراودات بین المللی کشور کرده است.
همه این عوامل دست به دست هم داده است تا در سایه برنامه ریزی و پیگیری های ویژه استاندار و دیگر مسئولان استان، آذربایجان شرقی در چند ماه اخیر به کانون دیپلماسی خارجی و جذب سرمايه گذاران ديگر كشورها تبدیل شود که رفت و آمد مسئولان رده های مختلف از کشورهای پنج قاره جهان به تبریز گواه این مدعاست.
حضور ' اوا مورالس ' رييس جمهوري بوليوي، ' ابوالفضل قارايف' وزير گردشگري جمهوري آذربايجان، ' فردريك بوگومو ' وزير امور توسعه داخلي كنيا، ' اوكتاي اسداف' رييس مجلس ملي جمهوري خودمختارنخجوان، ' مورات مرجان ' رييس كميسيون سياست خارجي مجلس ملي تركيه و همچنين ' برند بل' ، ' احمد محمد حسن' ، ' جوانشير آخونداف' ، ' اوميت يارديم' و "برایان ساندرز" سفراي كشورهاي آلمان، غنا، جمهوري آذربايجان، تركيه و نیوزلند در تبریز و ديدار با استاندار آذربايجان شرقي كه در اين مدت كوتاه اخير صورت گرفت نشان از تحركات بين المللي ويژه در استان و موفقيت در جلب توجه سرمایه گذاران خارجی به استفاده از ظرفیت های کم نظیر منطقه آذربایجان است.
علاوه بر این سفر استاندار به هامبورگ آلمان و شرکت در همایش فرصت های سرمایه گذاری استان و سفر به ترکیه در معیت معاون اول رئیس جمهور نمونه هايي ديگر از خيز بلند مديريت استان براي برقراري روابط نزديك با كشورهاي مختلف است .
در همین راستا سفر هفته پیش هیئت های اقتصادی از چین، ترکیه و آلمان تحولی جدید در سرعت بخشی به روند جذب سرمایه گذاری خارجی در استان به شمار می رود.
آذربایجان شرقی جزو سه استان برتر در جذب سرمایه گذاری خارجی
ارتباطات بين‌المللي استان در سال های اخیر روندي رو به رشد داشته است به طوری که كمتر استاني در كشور به اين حجم از مراودات رسيده است.
هم اکنون تعداد طرح هاي موجود در استان براي پذيرش سرمايه گذاري خارجي به حدود 100 طرح می رسد و در سال گذشته نیز استان آذربایجان شرقی با جذب قریب به 800 میلیون دلار سرمایه جزو سه استان برتر در زمینه جذب سرمایه گذاری خارجی بوده است.
استفاده از فرصت‌هاي سرمايه‌گذاري و ظرفيت‌هاي آذربايجان شرقي به عنوان دروازه دسترسي به اروپا يك امر مهم است و در شرايطي كه همسايگان ایران در حوزه خليج فارس ناملايماتي دارند مي‌توان از حوزه شمال غرب كشور و ظرفيت‌هاي موجود استفاده كرد. اهمیت این موضوع از دید دولتمردان نیز مخفی نمانده و عنایت خاص مسئولان دولت به ویژه شخص رئیس جمهور به آذربايجان شرقي، در بسترسازی و تسهیل این روند نقش بسزایی داشته است.
میثاق مدیران در حمایت از سرمایه گذاری خارجی
در راستای افزایش حجم سرمایه گذاری خارجی در استان با تدبیر استاندار محترم آذربایجان شرقی ميثاق نامه اي بين مسوولان استان امضا شده و همه متعهد به حمايت از سرمايه گذاري خارجي شده اند. مسئولان استان متعهد شده اند که زمينه و شرايط را براي سرمايه گذاري ها فراهم کنند وسرمايه گذاران نیز از تخقيف هاي ويژه مالياتي وغيره برخوردار شوند.
معرفی فرصت ها ، نویدبخش شتاب در سرمایه گذاری خارجی
یکی از مهم ترین عوامل در جذب سرمایه گذاری خارجی، معرفی مناسب ظرفیت ها و توانمندی های استان به طرف های خارجی است.
هم اكنون آذربایجان شرقی با بیش از 70 کشور جهان روابط تجاری و اقتصادی دارد و این مناسبات در دوره جدید مدیریت استان كه تاكيد ويژه اي به اقتصاد بين المللي دارد مورد توجه خاص قرار گرفته است.
بازدید هیئت های متعدد خارجی و برگزاری همایش های متعدد برای معرفی فرصت های سرمایه گذاری استان در مدت کوتاه اخیر نشان می دهد که سرمایه گذاران خارجی تمایل زیادی به آشنایی با ظرفیت های استان دارند و این اقدامات نویدبخش حرکتی جدید در سرمایه گذاری خارجی در استان است.
نقش ویژه آلمان در سرمایه گذاری خارجی در استان
نقطه عطف اقدامات مدیریت استان در معرفی ظرفیت های سرمایه گذاری، برگزاری همایشی در شهر هامبورگ آلمان بود. سفر هیئت اقتصادی استان به آلمان به منظور معرفی ظرفیت ها و فرصت های سرمایه گذاری آذربایجان شرقی و به جهت نقش ویژه سرمایه گذاران آلمانی در صنایع استان صورت گرفت.در این همایش طرف های آلمانی بعد از شنیدن گزارش مدیران استانی از ظرفیت های استان در زمینه های مختلف از قبیل صنعت و معدن، گردشگری، انرژی، حمل و نقل و مناطق آزاد، ابراز تمایل کردند که ضمن سفر به آذربایجان شرقی از نزدیک با این قابلیت ها آشنا شوند.
متعاقب این سفر بود که چند هيئت آلماني به تبريز مسافرت كرده و از نزديك با پتانسيل هاي سرمايه گذاري استان آشنا شدند. پس از تعطيلات ژانويه نيز هيئت ارشد آلماني به آذربايجان شرقي سفر مي‌كنند تا دوباره با مديران استاني مذاكراتي داشته باشند.
ترکیه، شریک دیرینه استان در سرمایه گذاری
توسعه روابط با ترکیه در امتداد سیاست های چند سال اخیر دولت، یکی از مبانی اصلی و اساسی اذربایجان شرقی بوده که تعدد رفت و آمدها بین مقامات مسئول دو طرف نشان دهنده عمق علایق برای توسعه همکاری هاست. وجود پیوندهای عمیق فرهنگی بین دو ملت ایران و ترکیه نیز عامل مهمی در توسعه مناسبات و افزایش حجم سرمایه گذاری خارجی در استان به شمار می رود.مقامات ایران و ترکیه هدف گذاری 30 میلیارد دلاری را برای سال های آتی در مبادلات تجاری تعیین کرده اند که آذربایجان شرقی در تحقق این امر می تواند نقش کلیدی و محوری ایفا کند. هم اکنون در شهرک سرمایه گذاری خارجی تبریز بیش از 800 میلیون دلار سرمایه گذاری صورت گرفته است که حجم عمده آن را سرمایه گذاران ترک با مشارکت طرف های ایرانی به انجام رسانده اند.
در این میان ایجاد پیوند خواهرخواندگی بین تبریز و استانبول روابط آذربایجان شرقی و ترکیه را وارد مرحله جدیدی کرده است. افزایش پروازهای هفتگی از تبریز به ترکیه و آغاز عملیات احداث آزادراه تبریز بازرگان تاثیر مهمی در گسترش روابط تجاری و اقتصادی خواهد داشت.
روابط ایران و ترکیه در چنان سطحی قرار دارد که اتباع دو کشور بدون ویزا به کشورهای همدیگر سفر می کنند و این سطح از روابط باعث پویایی اقتصاد و صنعت خواهد شد.
استاندار آذربایجان شرقی همچنین در سفری به ترکیه با معاون اول رئیس جمهور همراه شد تا معرف توانمندی های استان در جذب سرمایه گذاری باشد. دیدارهایی که در این سفر انجام شد بار دیگر نگاه ها را به ظرفیت های بالقوه آذربایجان شرقی در ایجاد بسترهای مناسب اقتصادی و صنعتی سوق داد.
آغاز مرحله جدیدی از روابط اقتصادی استان با سرمایه گذاران چینی
کشور چین نیز سهم بالایی در سرمایه گذاری خارجی استان دارد. در هفته های اخیر با سفر دو هيئت تجاري چين به آذربايجان شرقي مراودات آذربايجان شرقي و چين به مرحله خوبي رسيده و سرعت مناسبی در اين زمينه مشاهده مي‌شود.هیئت های چینی به صورت جداگانه و به همراه همتايان خود از بخش‌هاي خصوصي و دولتي در آذربايجان شرقي به نقاط مختلف اين استان سفر كرده و از نزديك با ظرفيت‌هاي سرمايه‌گذاري در زمينه فعاليت خود آشنا شدند.
مقامات چینی تاکید داشتند که گسترش و دامنه‌دار شدن مراوده و همكاري‌ها ميان دو استان، خواست مسئولان چيني است و تمايل زيادي براي ادامه رفت و آمدهاي تجاري و صنعتي با اين استان وجود دارد.
در جریان سفر هیئت های چینی به تبریز توافقنامه ای امضا شد. انتقال آب رودخانه ارس به دشت شبستر، ايجاد تصفيه‌خانه و پمپاژ در مسير خط لوله انتقال آب زرينه‌رود به تبريز و احداث ساختمان‌هاي بلند مرتبه در تبريز از مفاد مهم اين توافقنامه است.
جاده‌سازي و احداث ريل قطار از ديگر بندهاي اين توافقنامه بود و هيئت چيني پس از بازديد از معدن مس اهر در زمينه استخراج معادن و ايجاد صنايع جانبي در بخش معدن نيز اظهار تمايل كردند.
همكاري چيني‌ها با شركت آميكو در توليد خودرو نيز از موضوع‌هاي توافقنامه اوليه طرفين بود كه با حضور نماينده آميكو در تبريز اين توافق صورت گرفت.
بولیوی، مشتری جدید تراکتور ایرانی
گسترش روابط با کشورهای آمریکای لاتین از سیاست های جدی دولت نهم و دهم است و رفت و آمد مسئولان سیاسی و اقتصادی این منطقه از جهان به کشورمان بخش عمده ای از مراودات بین المللی کشور را تشکیل می دهد.در همین راستا رئیس جمهور بولیوی بالاترین مقام سیاسی بود که در ماه های گذشته از آذربایجان شرقی بازدید کرد.
مورالس در سفر يكروزه خود به تبريز ضمن بازدید از کارخانه تراکتورسازی تبريز، دستور خريد 1000 دستگاه از محصولات این کارخانه را صادر و برای راه اندازی خط تولید تراکتور در کشورش نیز ابراز تمایل کرد.
در جريان اين سفر ، افزایش روابط تجاری و اقتصادی در تمامی زمینه ها نیز مورد تاکید ویژه مقامات بولیوی و استان قرار گرفت.
آفریقا، شریک جدید و نیازمند شناخت بیشتر
قاره پهناور و ناشناخته آفریقا به لحاظ ظرفیت های مناسب به ویژه در بخش کشاورزی می تواند تامین کننده بخش عمده ای از نیازهای اقتصادی و صنعتی استان باشد. از طرفی به دلیل محدودیت های اقتصادی و صنعتی، کشورهای این قاره می توانند بازار خوبی برای محصولات صنعتی استان به شمار آيند.در همین راستا وزیر توسعه کنیا و سفیر غنا در ایران در ماه های گذشته با حضور در استان از آمادگی برای برقراری روابط تجاری و صنعتی با استان خبر دادند. استاندار آذربایجان شرقی نیز متعاقبا اعلام کرد در زمینه خدمات عمرانی، انرژی، حمل و نقل و راه‌سازی شرکت های آذربایجان شرقی آمادگی همکاری در پروژه های کشورهای آفریقایی را دارند.
کشور غنا که به جهت مبادلات تجاری با صنايع بزرگ توليد شكلات در استان روابط رو به رشدی با آذربایجان شرقی دارد می تواند شریک قابل اعتمادی برای استان در زمینه سرمایه گذاری باشد. موضوعی که سفر غنا نیز به نمایندگی از مقامات کشورش بر آن تاکید داشت. سفیر غنا ابراز تمایل کشورش به همکاری با آذربایجان شرقی را با اعلام این که سعی خواهد کرد در سفر آتی رئیس جمهور غنا به ایران، وی دیداری نیز از تبریز داشته باشد نشان داد.
علایق فرهنگی ایران و جمهوری آذربایجان، تعیین کننده سطح بالای مراودات
گسترش روابط با جمهوری آذربایجان و جمهوری خودمختار نخجوان در زمینه های مختلف اهمیت خاصی برای استان دارد. علايق ديني، قومي و فرهنگي مردم استان با جمهوری آذربایجان در گسترش روابط دو جانبه نقش بسيار مهمی ایفا می کند.این نزدیکی و حجم بالای روابط مسئولان دو کشور را بر آن داشته است تا رفت و آمد اتباع دو کشور را تسهیل کنند. لغو روادید سفر و لغو تشریفات کاپتاژ خودرو برای تردد اتباع دو کشور از توافقات صورت گرفته در این راستا هستند.
حجم مبادلات جاري بين نخجوان و استان آذربايجان شرقي در سال ميلادي گذشته بالغ بر 26 ميليارد دلار اعلام شده و در سه ماهه گذشته نيز نخجواني‌ها بيش از 6 ميليون دلار كالا از آذربايجان شرقي خريداري و وارد اين جمهوري كرده‌اند.
افغانستان محيط بكر براي روابط اقتصادی
علاوه بر اینها هیئتی تجاری از افغانستان نیز از استان بازدید کردند. استاندار آذربایجان شرقی تاکید دارد که افغانستان محيط بكري براي روابط اقتصادی استان بوده و گسترش روابط نيز به توصيه وزارت امور خارجه صورت می گیرد.
هیئت تجاری افغان نیز پس از بازدید از ظرفیت های استان اذعان داشتند که تا کنون از نقش آذربایجان شرقی در توسعه روابط تجاری غافل بوده اند و بر گسترش همکاری ها تاکید کردند.
روابط اقتصادی گامی در جهت بهبود روابط سیاسی
در دیدارهای استاندار با مقامات و مسئولان خارجی، بهبود روابط سیاسی و گسترش مناسبات در سطح ملی نیز مورد توجه ویژه ای بود.
براي مثال، در سفر هیئت اقتصادی استان به آلمان استاندار آذربایجان شرقی دیدارهایی با مسئولین سیاسی آلمان از جمله معاون وزیر امور خارجه این کشور و رئیس گروه دوستی مجلس ایران و آلمان صورت گرفت که از نظر سیاسی دارای اهمیت خاصی بود و توانست براي تغيير ديدگاه‌هاي مسئولان سياسي نسبت به تبلیغات منفی غرب علیه ايران بسيار موثر باشد.
بی اثر بودن تحریم ها به اثبات رسید
مناسبات بین المللی آذربایجان شرقی در حالی صورت می گیرد که به نظر مي رسد سرمایه گذاران خارجی به واسطه اعمال تحریم های بین المللی علیه ایران با مشکلاتی مواجه هستند. با این وجود حجم بالای مراودات خارجي جمهوري اسلامي از بهترين نشانه‌هاي بي‌اثر بودن تحريم‌ها بوده و جديت بخش خصوصي و دولتي در راستاي گذر از موانع تحريم قابل مشاهده است.
استاندار آذربایجان شرقی معتقد است که حضور گسترده هیئت های تجاری و اقتصادی و سرمایه گذاران خارجی در استان نتیجه روابط خارجی موفق دولت و ناکارآمدی تحریم های بین المللی علیه ملت ایران است. در واقع وجود ظرفيت‌هاي سرمايه‌گذاري و توانمندي‌هاي آذربايجان شرقي به حدي جذابيت دارد كه طرف‌هاي خارجي در اين زمينه تحريم‌ها را ناديده مي‌گيرند.
بیگی روند رو به رشد مراودات خارجی استان را نشان گر این موضوع دانست که تحریم ها علیه ایران افسانه ای بیش نیست.
وی در سفر به آلمان تاکید کرد نبايد تحريم ها بر شرايط مستعد سرمايه گذاري هاي انجام شده آلماني ها در آذربايجان شرقي اثر بگذارد. همينطور اغلب صاحبان صنايع و سرمايه گذاران آلماني و ايرانيان مقيم اين كشور نیز اعمال تحريم هاي دولت آلمان عليه ايران را بي منطق و خارج از عرف روابط اقتصادي دوجانبه بيان كردند.
توسعه سرمایه گذاری خارجی، عامل تحقق دغدغه های دولت
با تمام این اوصاف باید گفت اگر روند کنونی برقرای روابط دیپلماتیک با کشورهای مختلف همچنان در دستور کار مدیریت استان قرار گیرد به طور طبیعی علاوه بر افزایش اعتبار و موقعیت استان در سطح روابط بین الملل، زمینه ساز موفقیت های اقتصادی منطقه نیز خواهد بود.
بدون ترديد اين حضورها و ديدار و گفت وگو با مقامات مختلف كشورها نه تنها براي توسعه و بسط همكاري هاي دوجانبه ايران با ممالك مختلف تاثير بسيار مطلوبي دارد، در جهت رونق اقتصادي، صنعتي و تجاري منطقه نيز آثار و نتايج مثبت مستقيمي در پي دارد كه جلب و جذب سرمايه گذاري هاي خارجي براي ايجاد اشتغال و رونق كسب و كار در منطقه از آن جمله مي باشد و تحقق آن مي تواند يكي از دغدغه هاي مهم دولت را مرتفع سازد.
در مجموع می توان گفت در صورت استفاده مناسب از استعدادها، ظرفیت ها و فرصت های طبیعی و غیرطبیعی آذربایجان شرقی و بهره گیری از روش ها و فنون دیپلماتیک برای شناساندن این فرصت ها به دولت ها و ملت های گوناگون، این منطقه می تواند الگویی تمام عیار برای سیاست خارجی و تنوع روابط اقتصادی و سیاسی جمهوری اسلامی در عرصه بین الملل باشد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر